Zowel in het Integraal Zorg Akkoord (IZA) als in de nieuwe Green Deal 3.0 (verschijnt in oktober 2022) staat passende zorg centraal. De zorg verdringt andere sectoren met een uitdijend deel van wat er totaal te besteden (BNP) is en dat is onhoudbaar en onwenselijk. We putten niet alleen het besteedbaar budget uit maar we teren ook in sneltreinvaart substantieel in op de hulpbronnen, grondstoffen en biodiversiteit. Zodanig dat onze planeet voor onze kinderen en de kinderen van onze kinderen onacceptabel ongezond en dus onleefbaar wordt. Het verlenen van zorg draagt zelf ook substantieel aan bij; minstens 7% aandeel van de totale Nederlandse Footprint. Dat moet anders.
We ademen, eten en zitten ons ziek
We worden ziek door luchtvervuiling zowel buiten als binnen, watervervuiling, bodemvervuiling- en uitputting van grondstoffen. Maar ook door onze leefstijl. Fundamentele preventie gaat over deze beide kanten van de medaille. De overheid heeft een grondwettelijke taak om ons te beschermen tegen gezondheidsrisico’s en het gezond gedrag te bevorderen door goede voorlichting, betaalbaar gezond voedsel, groenten en fruit en ongezond eten uit de buurt te houden van kinderen en adolescenten. Maar ook de werkgevers hebben een rol om gezonde werkomgeving en een gezonde leefstijl te bevorderen. Deze vormen van preventie bevorderen niet alleen de gezondheid maar ook het welbevinden en resulteert in een lager gebruik van zorg. Deze preventie leidt tot een lager macrobudget voor de zorg dus voor een minder lege nationale portemonnee. En zorg die niet geboden hoeft te worden leidt bovendien tot een reductie van het gebruik van medicijnen, medische hulpmiddelen en gebruik van een variëteit aan grondstoffen.
Mijn vader is mijn grote voorbeeld; hij had een groententuin met een variëteit (onbespoten)aan groenten en fruit om ons grote gezin( ik heb 10 broers en 5 zussen!) gezond te voeden. Vanuit het concept 'rentmeesterschap van de schepping' werden vele keuzes gemaakt. Hij nodigde als voorzitter van de 'Kontaktvereniging voor Leerkrachten en Studerenden op gereformeerde grondslag' in 1974 een spreker uit over het rapport van de Club van Rome, Grenzen aan de Groei. Sindsdien heeft het me privé nooit meer losgelaten. In mijn werk daarentegen als verpleegkundige, opleider, manager en bestuurder was het streven naar duurzaamheid toch ver van het bed waarvoor ik vanuit kwaliteit en veiligheid verantwoordelijk was…In de Sint Maartenskliniek voldeden we indertijd aan het milieuzorgsysteem en voor onze aandacht voor gezonde verse voeding kregen de FoodIsCare-Award. Tijdens de bestuursperiode van de NZa verhuisden we naar een ander pand en omdat het Facilitair bedrijf onderdeel was van mijn pakket zijn de manager en ik voor zo duurzaam mogelijke herinrichting gegaan.
Pas toen ik in 2011 starte als bestuurder patiëntenzorg in het Radboudumc besefte ik dat de wereld aan het vergroenen was maar dat de zorg nog nauwelijks meedeed; alleen de milieuwetgeving werd nageleefd. Ik bracht in dat ik het onderwerp duurzame zorg op de agenda wilde en door een gelukkige samenloop van omstandigheden ondertekenden we eind 2011 al het duurzame zorg convenant met MVO-Nederland. Dat vormde de start vele groene initiatieven vanuit de zorgprofessionals (waaronder de groene OK) en het begin van een integrale visie die steeds meer erkenning kreeg: de prijs voor het duurzaamste jaarverslag van de het Milieu Platform Zorg, de MVO-award voor onze integrale aanpak en ikzelf belandde in 1 keer op plek 47 van de Top 100 duurzaamste denkers en doeners van de Trouw. Bij mijn afscheid van het Radboudumc eind 2017 werd ik koninklijk onderscheiden in de Orde Ridder van Oranje-Nassau. Sindsdien voel ik me een ridder van de groene tafel en participeer(de) ik ook aan Landelijke en Lokale Duurzaamheidstafels.
Verandering is de enige constante; toch vinden de meeste mensen veranderen niet fijn en al zeker geen uitdaging. In mijn beleving heeft dat alles te maken met de enorme werkdruk en de handelingsverlegenheid; de verzuchting wordt vaak geslaakt ’we willen wel maar #hoedan?’. Zeker als het om het thema duurzame zorg gaat weten mensen vaak niet meer te doen dan een green team op te richten en een aantal groene acties te starten. Dat is natuurlijk heel erg okay; maar dat is nog maar het begin en zoals ik vaak hoor, een druppel op een gloeiende plaat. Er is grote behoefte aan guidance zowel op het #hoedan qua integratie in de strategie als op hoe de complexiteit dan te hanteren van dit 'wicked problem' dat alleen in de keten en op substantiele schaal opgelost kan worden.
Begin 2018 richtte ik mijn eigen adviespraktijk Leading Sustainable Health Care op. Mijn eerste grote opdracht was vanaf 1 januari 2018-2022 Kwartiermaker Duurzame Zorg voor het Ministerie van VWS. Eind 2021 concludeerde ik dat de tijd van kwartiermaken voorbij moest zijn; de bewustwording was ondanks en wellicht ook als het om de zorgprofessionals gaat dankzij de Coronacrisis substantieel genoeg. Het is de hoogste tijd om duurzame zorg te verankeren in de in de systemen zoals het onderdeel werd van het toetsingskader kwaliteitsstandaarden, de beleidsvisie Passende Zorg (ZIN) maar ook van het Integrale Zorg Akkoord (IZA).
Ook andere opdrachten heb ik met plezier en succes vervuld: adviestraject ten behoeve van de Gemeente Den Haag over passende tarieven Jeugdzorg, strategisch adviseur Duurzaamheid van een UMC en een Universiteit, de opdracht voor het Ministerie van I en W over Medicijnen uit Water en kwartiermaker duurzame zorg en later ook voorzitter KJlimaattafel Duurzame zorg voor de stad Rotterdam.
COPYRIGHT © ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN.
